Historie Noord-Holland
Holland was dit belangrijkste gewest betreffende de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werd de Bataafse Republiek uitgeroepen. Na een staatsgreep over 21 januari 1798 werd op 23 april 1798 een Acte over Staatsregeling aangenomen, waarmee de antieke gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. Een republiek werden onderverdeeld in 8 departementen betreffende zo heel wat mogelijk gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
het departement aangaande Texel
het departement met een Amstel
het departement betreffende een Delf
Tevens lagen verder dit departement van de Schelde en Maas en dit departement over een Rijn deels op Hollands grondgebied.
Tenslotte voldeed de andere indeling ook niet en na de instelling in 1801 van het Bataafs Gemenebest werd het departement Holland ingesteld in overeenstemming met de oude gewestelijke grenzen van Holland. In 1806 werd het Bataafs Gemenebest vervangen door het Koninkrijk Holland. Het jaar daarop werden dit departement Holland opgedeeld in dit departement Amstelland (overeenkomend betreffende Noord-Holland) en dit departement Maasland (overeenkomend betreffende Zuid-Holland). Na in 1811 dit Koninkrijk Holland voor dit Franse Keizerrijk werden gevoegd, werden Amstelland voor Utrecht gevoegd tot dit département een la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werd Maasland omgedoopt tot département des Bouches-de-la-Meuse - Monden over een Maas.
Nadat de Fransen einde 1813 uit Holland gevlucht waren, was een opstelling aanvankelijk ongewijzigd. Met de Grondwet over 29 maart 1814 werden een departementen vervangen door provinciën ofwel landschappen. Zuiderzee en Monden over een Maas werden verenigd in de provincie Holland. Via minister Over Maanen werden in een grondwetcommissie nog een benaming Holland en West-Friesland voorgesteld "om juiste verlangen betreffende achtenswaardige Noordhollanders ... toe te geven", maar dit werden via een rest van een commissie verworpen.[2]
Een nieuwe provincie kreeg in 1814 twee gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam betreffende een voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen terug aangaande Friesland naar Holland, maar ons deel betreffende Hollands Brabant bleef bij Noord-Brabant en in 1815 werd verder dit laatste Hollands Brabant, nederland betreffende Altena, voor Noord-Brabant gevoegd. Uiteindelijk werd in 1820 een grens met Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Om een dominantie te beperken werden Holland bij de grondwetsherziening met 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. De noodzaak hiertoe werden in Zuid-Holland niet gevoeld. In Noord-Holland gold het immers in sterke mate vanwege Amsterdam, dat in 1838 dit provinciaal gerechtshof aan zich voorbij zag kunnen ten gunste betreffende Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd voor een overheersende staat van Amsterdam en drong men aan op de genezing betreffende de verdeling bijvoorbeeld deze was tussen dit Noorder- en Zuiderkwartier vanwege 1795. Hier werden desalniettemin niet met tegemoetgekomen. Na de Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werd deze voor Noord-Holland gevoegd, waarop Zuid-Holland in 1864 het grootste deel over een gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden een eilanden Vlieland en Terschelling bij een provincie Friesland ingedeeld.[3] Dit voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit met Noord-Holland.
Rond 2010 tot 2012 was daar enige tijd sprake van ons samenvoeging aangaande een provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werd overduidelijk dat die organiseren van een baan bestaan.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto betreffende het Noorderkwartier, een IJsselmeerpolders en ons deel aangaande Friesland
Noord-Holland bestaan grotendeels uit een kopvormig schiereiland tussen een Noordzee, de Waddenzee en het IJsselmeer. In dit zuiden grenst de provincie aan Zuid-Holland en Utrecht, in dit oosten door remedie aangaande een Houtribdijk en Hollandse Brug aan de provincie Flevoland en in dit noorden door medicament over de Afsluitdijk met de provincie Friesland.
De provincie kan geraken onderverdeeld in een noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en een zuidelijk deel, waarbij dit Noordzeekanaal (en eerst dit IJ) ingeval grens werkt.
Ten zuiden aangaande dit Noordzeekanaal liggen de stedelijke gebieden aangaande Amsterdam, Haarlem, de Haarlemmermeer betreffende de luchthaven Schiphol en daarnaast dit Gooi, alsook ons dichtbevolkt gebied, doch met ons landschappelijk geheel ander karakter (bosrijk en niet totaal vlak).
Ten noorden over het Noordzeekanaal bevinden zichzelf de Zaanstreek en andere, kleinere, segmenten en dorpen. Een dichtstbevolkte zone loopt tot wat voorbij de stad Alkmaar. Daar bevinden zich in dit deel met de provincie ook landelijker gebieden: Waterland, de omvangrijke droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en volkomen in dit noorden een Kop van Noord-Holland met dit uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, het voormalige eiland Wieringen en het waddeneiland Texel.
Een westkust met de provincie wordt grotendeels door duinen beschermd. Op deze plaats liggen welbekende badplaatsen indien Zandvoort, IJmuiden, Wijk met Zee, Egmond met Zee en Bergen. Waar de duinen door de Noordzee waren verzwolgen, werd een Hondsbossche Zeewering aangelegd.
De streek tussen Haarlem, Velsen (met beide zijden aangaande dit Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar opgewonden Kennemerland. Een deel aangaande Kennemerland vormt een IJmond, betreffende een Hoogovens en verschillende industrie: het is het westelijk gebied betreffende dit Noordzeekanaal, betreffende indien middelpunt een haven en sluizen betreffende IJmuiden. Ten noorden over Kennemerland ligt de oude marktplaats Schagen en op de noordpunt aangaande het schiereiland waarom niet meer weten een marinehaven Den Helder, tegelijk veerhaven vanwege Texel.
Met een oostkust liggen historische steden zodra Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en ook het eiland Marken en de opmerkelijke vissersplaats Volendam.
De voornaamste binnenwateren in Noord-Holland zijn het IJ (ooit een zeearm) en het Noordzeekanaal betreffende een daarin, alang vervolgens ook niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en dit Noordhollandsch Kanaal en dit Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland geraken verscheidene dialecten gesproken. Landelijk geniet dit Amsterdams een meeste bekendheid, het uitgezonderd in Amsterdam in steden als Alkmaar, Purmerend en Hoorn veel is te horen, omdat hier veel Amsterdammers wonen. De meest kenmerkende dialecten vindt men op Noord Holland het platteland. Hoe noordelijker men komt, op welke manier verdere dit lokale dialect met een standaardtaal afwijkt; in het bijzonder het Tessels en het Wierings hebben een heel eigen karakter.
Net ingeval in overige dialectgebieden is ook in Noord-Holland sprake betreffende een teruggang van de dialecten. Zeker bestaan enkele dialecten nog opvallend vitaal. Met name het Volendams wordt ter plaatse nog heel algemeen gesproken. Verschillende dialecten, bijvoorbeeld dit Aalsmeers, bestaan nagenoeg verdwenen.
Dit IJ kan zijn vanouds een barrière en dat Noord Holland blijkt ook uit de dialecten. Een dialecten ten noorden met dit IJ bestaan de meest afwijkende.
Onder dit IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te beluisteren)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
Een dialecten ten zuiden betreffende het IJ en Noordzeekanaal lijken meer op de dialecten over Zuid-Holland en geraken taalkundig dan ook dikwijls ingeval Zuid-Hollands beschouwd. Wel nemen de traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts ons overgangspositie in, met ook Noord- als Zuid-Hollandse kenmerken. Een Gooise dialecten, die intern vrij divers zijn, vallen in een Utrechtse band.
Boven dit IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds internet (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
De dialecten aangaande vanouds geïsoleerde gemeenschappen mits Volendam, Egmond ofwel een Waddeneilanden hebben ons enorm eigen ontwikkeling doorgemaakt en zijn op sommige punten heel conservatief gebleven, daar waar ze zich op overige punten juist opvallend beschikken over vernieuwd en daardoor bijzonder scherp betreffende een omliggende dialecten zijn gaan afwijken.
De opstelling aangaande de dialecten boven dit IJ kan zijn problematisch en is aanleiding geweest tot verschillende polemieken in een taalwetenschap. Veelal kan zijn op de verwantschap met dit Fries gewezen: betreffende name een conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) hebben heel wat geniepig met dit Fries. Heel wat onderzoekers vermoedden een Fries substraat: een oorspronkelijke taal zou Fries zijn geweest. Dit Hollands zou het Fries pas laat verdrongen hebben en heeft het nooit helemaal mogen verwisselen, waardoor Friese vormen en web link constructies nog voortleven in de dialecten. Alhoewel deze theorie heel wat aanhang heeft, is ze door andere taalkundigen over een hand gewezen en zouden een Friese vormen eerder op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV kan zijn een overheids-NV, gesticht op 3 juli 2004, betreffende een Provincie Noord-Holland als enig aandeelhouder. De bedrijf zorgt in opdracht betreffende de besturen met de recreatieschappen wegens de ontwikkeling, vatbaarheid, het beheer en verzorging betreffende zes recreatiegebieden in Noord-Holland: Dit Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Natuur Noord-Holland
In Noord-Holland bestaan twee omvangrijke nationale parken: het Nationaal Park Duinen over Texel (de gehele westzijde aangaande Texel) en dit Nationaal Park Zuid-Kennemerland (de brede duinstrook over Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Ernaast zijn er in Noord-Holland een tiental verschillende door Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder dit Noordhollands Duinreservaat (aangaande Wijk met Zee tot Schoorl), de Schoorlse Duinen en een Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte bestaan er in Noord-Holland alsnog vele overige grotere en kleinere natuurgebieden, bijvoorbeeld dit Goois Natuurreservaat, een Hulk, dit Naardermeer, het Balgzand en een Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. plaats via Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland wegens het hoofdartikel aan dit thema.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland is van 2016 ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort